Het Multifactorenmodel – Heller

Het Multifactorenmodel van Heller is een intrigerende benadering van hoogbegaafdheid die verschillende factoren in overweging neemt. Laten we eens dieper ingaan op dit model:

• Definitie van Hoogbegaafdheid:

  • Heller stelt dat hoogbegaafde mensen door hun aanleg en een stimulerende omgeving gemakkelijker tot uitzonderlijke prestaties kunnen komen dan gemiddeld begaafde mensen.
  • Hoogbegaafden die ondanks hun hoog potentieel geen uitzonderlijke prestaties leveren, worden in deze visie onderpresteerders genoemd.

• Begaafdheidsfactoren:

  • Het Multifactorenmodel onderscheidt zeven begaafdheidsfactoren (in de Nederlandse versie):
    1. Intellectuele capaciteiten
    2. Muzikaliteit
    3. Creativiteit
    4. Sociale competentie
    5. Psychomotorische vaardigheden
  • In de Duitse versie worden nog praktische intelligentie en artistieke capaciteiten toegevoegd.

• Prestatiegebieden:

  • Deze begaafdheidsfactoren uiten zich op acht prestatiegebieden, waaronder sociale vaardigheden, kunstzinnige uitingen, abstract denkvermogen, spraak-taalvaardigheid, logisch-mathematisch denkvermogen, technische vaardigheden, sportprestaties en natuurwetenschappelijk inzicht.

• Niet-cognitieve persoonlijkheidsfactoren:

  • Heller benadrukt ook de invloed van niet-cognitieve persoonlijkheidsfactoren op het bereiken van bijzondere prestaties.
  • Deze omvatten onder andere prestatiemotivatie, stressgevoeligheid, werk- en leerstrategieën, regulatievaardigheden en zelfvertrouwen/faalangst.

• Omgevingsfactoren:

  • Heller voegt de factoren gezin en school toe, vergelijkbaar met het triadisch model van Mönks.

Dit model benadrukt de complexe dynamiek tussen begaafdheidsfactoren, persoonlijkheidskenmerken en omgevingsinvloeden. Het biedt waardevolle inzichten voor het begrijpen en ondersteunen van hoogbegaafde individuen¹²³.