Het Dynamisch Model van Kieboom & Venderickx
Het Dynamisch Model van Kieboom & Venderickx biedt een diepgaand perspectief op hoogbegaafdheid bij jongeren en volwassenen. Het model benadrukt dat hoogbegaafdheid niet alleen afhangt van individuele kenmerken, maar ook van de interactie met de omgeving. Hoogbegaafdheid is meer dan alleen maar slim zijn. Volgens Kieboom bestaat hoogbegaafdheid uit twee delen: het ‘cognitieve luik’ en het ‘zijnsluik’. Hoogbegaafde kinderen en volwassenen zijn gewoon anders.
Twee Domeinen van Hoogbegaafdheid:
- Hoogbegaafdheid bestaat uit twee delen:
- Denken: Dit omvat intelligentie, creativiteit en motivatie.
- Zijn: Hierin spelen rechtvaardigheidsgevoel, gevoeligheid, kritische instelling en hoge verwachtingen een rol.
- Hoogbegaafdheid bestaat uit twee delen:
Embodio’s:
- Embodio’s zijn persoonsgebonden barrières die hoogbegaafde mensen “blessuregevoelig” maken en hun kansen op succes hypothekeren.
- Bewustzijn van deze obstakels is essentieel om ze te overwinnen.
Concrete Tools:
- Het boek “Meer dan intelligent” biedt praktische tools om hoogbegaafden te helpen hun talenten te ontwikkelen en gelukkiger te leven.
In een van haar recente lezingen (maart 2014) heeft Tessa Kieboom het dynamisch model besproken. Dit model is gebaseerd op de theoretische modellen van hoogbegaafdheid van Renzulli en Mönks.
Het Dynamisch Model
Het model van Kieboom is een dynamische versie van de modellen van Renzulli en Mönks. Het bevat drie belangrijke elementen: motivatie, creativiteit en bovengemiddelde vaardigheden. Deze laatste worden door Kieboom vertaald naar het hoog scoren op een intelligentietest. Gelukkig wordt er geen afkapscore van IQ 130 gebruikt, zodat kinderen die minder scoren maar wel de andere twee kenmerken en de zijnskenmerken bezitten, niet worden uitgesloten.
De Invloed van de Sociale Omgeving
Kieboom legt ook de nadruk op de invloed van de sociale omgeving, zoals het gezin, leeftijdsgenoten en school (of werk voor volwassenen). Wanneer de omgeving op een positieve, adequate manier reageert op de hoogbegaafdheid van het kind, dan duwt dit de drie ringen dichter naar elkaar toe waardoor het hoogbegaafd potentieel groter wordt: de hoogbegaafdheid komt tot bloei.
Wat als de Omgeving Niet Goed Reageert?
Als de opvoeding van het kind niet goed reageert, of als de school geen passende begeleiding geeft, of als het kind geen ontwikkelingsgelijken ontmoet, dan komen de ringen verder uit elkaar te liggen en wordt het hoogbegaafd potentieel kleiner.
De Rol van Persoonlijkheidskenmerken
Deze dynamiek wordt verder aangevuld met persoonlijkheidskenmerken, die niet meteen zijn benoemd. Kieboom doelt hier waarschijnlijk op zaken als intrinsieke en extrinsieke motivatie, inspanning, doorzettingsvermogen, zelfbeheersing, regelmatige follow-up, executieve vaardigheden, zelfregulatie, persoonlijkheid, emotieregulatie, enz. Hoe beter het kind deze kenmerken beheerst, hoe beter het bestand is tegen de dynamiek van de sociale omgeving. Hoe minder deze vaardigheden zijn ontwikkeld, hoe makkelijker de ringen beïnvloed zullen worden door de omgeving.
