Executieve functies? Wat zijn ze en waarom is dat belangrijk voor je hoogbegaafde zoon/dochter.

Executieve functies zijn cognitieve processen die verantwoordelijk zijn voor het plannen, organiseren, volgen van instructies, zelfbeheersing, aandacht en probleemoplossend vermogen³. Ze worden ook wel hogere cognitieve processen of hoogontwikkelde cognitieve vaardigheden genoemd¹. Deze functies zijn essentieel voor het realiseren van doelgericht en aangepast gedrag².

Hier zijn de 11 executieve functies zoals beschreven door Dawson en Guare¹²:

1. **Reactie (of respons)-inhibitie**: Het vermogen om na te denken voor je iets doet.
2. **Werkgeheugen**: Het vermogen om informatie in het geheugen vast te houden tijdens de uitvoering van complexe taken.
3. **Zelfregulatie van affect/emotieregulatie**: Het vermogen om emoties te reguleren om doelen te realiseren, taken te voltooien of gedrag te controleren.
4. **Volgehouden aandacht**: Het vermogen om de aandacht erbij te houden, ondanks afleidingen, vermoeidheid of verveling.
5. **Taakinitiatie**: Het vermogen om zonder dralen met projecten te beginnen, op tijd, op efficiënte wijze.
6. **Planning/prioritering**: Het vermogen om een plan te maken en te beslissen wat belangrijk is.
7. **Organisatie**: Het vermogen om systemen te creëren en te onderhouden om informatie bij te houden.
8. **Time management**: Het vermogen om in te schatten hoeveel tijd men heeft, hoe het te verdelen, en hoe zich eraan te houden.
9. **Doelgericht doorzettingsvermogen**: Het vermogen om een doel te hebben, een plan te volgen en het niet uit het oog te verliezen.
10. **Flexibiliteit**: Het vermogen om plannen te herzien als reactie op obstakels, nieuwe informatie of fouten.
11. **Metacognitie**: Het vermogen om een stap terug te doen om jezelf en de situatie te bekijken, en hoe je het probleem aanpakt.

Executieve functies zijn belangrijk omdat ze ons in staat stellen om intentioneel en doelgericht problemen op te lossen¹. Ze helpen ons bij het reguleren van ons gedrag en het nemen van beslissingen³. Zonder deze functies is goed georganiseerd gedrag niet mogelijk¹. Ze zijn essentieel in situaties waarbij planning en besluitvorming vereist is, waarbij bijsturing en foutencorrectie van gedrag nodig is, bij nieuwe vormen van gedrag of nieuwe opeenvolgingen van handelingen, bij gevaarlijke of technisch moeilijke situaties, en bij situaties waarbij ingeroest gedrag of gewoontes moeten worden doorbroken¹..